استحکام بنا و اخذ برگه استحکام بنا

استحکام بنا : در سال های گذشته ساختمان ها بدون مهندس ناظر و به شکل معمار ساز ساخته می شدند. و در آن زمان اخذ پایان کار برای ساختمان چندان الزامی نبود. در همین حین برخی از ساختمان های به مرور زمان، کاربری خود را از مسکونی به اداری یا تجاری تغییر می دادند.

اما از سال 70 هجری شمسی مالکین برای انتقال ملک، تخریب و نوسازی و انجام کارهای شهرداری و امور نقل و انتقال. ملزم به گرفتن پایان کار برای ساختمان هستند.

یکی از قوانینی که در راستای افزایش استحکام ساختمان توسط پیماکاران الزامی شده است داشتن برگه تاییدیه استحکام بنا است. بنابراین استفاده از مهندس ناظر در تمام مراحل کار ساختمان سازی است. که از دهه 70 قرن چهاردهم هجری شمسی به بعد برای پیمانکاران الزامی شده است.

بر این اساس زمانی که کار ساخت ساختمان به پایان می رسد، پیمانکاران برای دریافت پایان کار، باید به شهرداری مراجعه کرده. و شهرداری جهت صدور پایان کار، از پیمانکار برگه استحکام بنا را که یکی از شرایط اخذ پایان کار است. از پیمانکار طلب می کند.

1. برگه استحکام بنا چیست؟
2. دریافت پایان کار چه مراحلی دارد؟
3. چگونگی دریافت جواز ساخت و برگه پایان کار ساختمان .
4. موارد کاربرد برگه استحکام بنا چیست؟
5. دانلود برگه استحکام بنا و تعهد نظارت .
6. مسئولیت هایی که مهندس ناظر در برابر امضای استحکام بنا دارد .
7. برای کارفرما چه تعهداتی در برگه استحکام بنا تعیین شده است؟
8. تعهدات مشخص شده مهندس معمار در برگه تعهد نظارت سازه چیست؟
9. مسئولیت ها و تعهدات مهندس ناظرجهت اخذ برگه استحکام ساختمان شامل چه مواردیست؟
10. موارد مهم تعهدات مهندس محاسب در دریافت گواهی استحکام ساختمان .
11. مهندس طراح تاسیسات مکانیک و برق دریافت گواهی استحکام ساختمان چه تعهداتی دارد؟
12. نقش مهندسان ناظر تاسیسات برقی و مکانیکی در تعیین استحکام ساختمان .
13. در متن نامه عدم تایید استحکام بنا چه مواردی باید ذکر گردد؟
14. تعرفه و قیمت استحکام بنا در سال 1401 .

1- برگه استحکام بنا چیست و چه کاربردی دارد؟

اکثر ساختمان های قدیمی که پایان کار ندارند یا ساختمان هایی که زیر نظر مهندس ناظر ساخته نشدند، یا ساختمان هایی که اضافه بنا انجام میدهند. یا اصطلاحاً اضافه اشکوب دارند؛ و یا واحد هایی که تغییر کاربری میدهند مثلا واحد مسکونی که به واحد اداری تجاری تغییر کاربری میدهد. شهرداری از این ساختمان ها زمان خرید و فروش، نقل و انتقال سند، تخریب یا نوسازی و خیلی ازمواردی دیگر گواهی پایان کار اتخاذ میکند.

اگر قصد دریافت جواز ساخت در حوزه ی استحکام بنا را دارید. و می خواهید تغییری در ساختمان قدیمی خود اعمال کنید، مراحلی چون موارد زیر را پیش رو خواهید داشت، مراحلی که هر یک به نوبه خود اهمیت ویژه ای دارند.

• انواع سنگی که در ساختمان به کار رفته مثل سنگ های آب چکان، سنگ های قرنیز پشت بام و سنگ های نما لازم است که مورد بازرسی قرار بگیرد.
• اضافه کردن اشکوب، اضافه و توسعه به بنای قبلی یا حتی حذف طبقه و کسر از بنای قبلی.
• بررسی مدارک لازم استحکام بنا و بررسی ایستایی و استحکام ساختمان با توجه به مدارک و شواهد موجود که شامل نقشه های وضع موجود است.

2- مراحل دریافت پایان کار دارای چه مواردی هست

اول اینکه مالک باید درخواستش رو کتبا به شهرداری ارائه بدهد. سپس باید برای تشکیل پرونده به دفتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کند. یکسری فیش برای مالک صادر میگردد. که باید پرداخت شود. مثل عوارض و بدهیهای ملک به شهرداری. بعد از پرداخت فیش ها، مامور بازدید شهرداری میاد و از ملک، مالک بازدید میکند در این مرحله شهرداری مالک را ملزم میکند که یک برگه استحکام بنا با امضای مهندس ناظر ارائه دهد. نهایتا پس از تهیه برگه استحکام بنا و تایید معاونت های مختلف شهرداری، پایان کار صادر میگردد. خب متوجه شدیم که برگه استحکام بنا چه کاربردی دارد.

برگه استحکام بنا را چطوری میتوان دریافت کرد

مالک باید به یک مهندس ناظر عمران که دارای صلاحیت محاسبات و نظارت هست، مراجعه میکند. سپس مهندس ناظر بازدید اولیه را انجام میدهد. و یک گزارش فنی از وضع موجود ملک تهیه میکند. بعد از رفع مشکلات و ایراداتی که مهندس ناظر تشخیص میدهد. برگه استحکام بنا بصورت گواهی امضا شده در دفترخانه تهیه میگردد. این برگه به همراه برگ اتمام عملیات ساختمانی و گزارش بازدید نظارت به دفتر خدمات الکترونیک شهر تحویل داده میشود که یک کپی یا رونوشت از برگه استحکام بنا نیز به مالک تحویل داده میگردد. که مالک هم بتواند کارهاب مربوطه را برای دریافت پایان کار پیگیری کند.

شرکت مهندسین مشاور و ساختمانی دیبا سازان پویا با بیش از ۱۰ سال سابقه کار در حوزه خدمات مهندسی. و دارا بودن صلاحیت محاسبات و نظارت پایه یک، این آمادگی را دارد که در کمترین زمان ممکن برگه استحکام بنا را برای مالکین محترم ارائه کند.

نکته ای قابل توجه : هربرگه ای همچون برگه استحکام بنا باید در سال جاری خودش استعلام و به در دفتر خدمات ارئه گردد و اگر به هر دلیلی این کار صورت نپذیرفت، باید در سال بعد مابه التفاوت آن به مهندس ناظر پرداخت شود. و برگه قبلی نیز باید به روز و یا بصورت حاشیه نویسی و یا با یک برگه جدید که گواهی امضا به تاریخ جدید باشد، جایگزین شود.

3- برگه پایان کار

برگه پایان کار نشان دهنده هویت و ماهیت بناست. و ساختمانی که این برگه را نداشته باشد، دارای اعتبار حقوقی و قانونی نخواهد بود. و به صورت قانونی هم قابل خرید و فروش نیست.

برگه استحکام بنا : هم در حقیقت نشان دهنده نظارت مهندس ناظر پروژه و تأییدیه‌ ها و مهر او است. که نشان می دهد مهندس ناظر با تمام مراحل ساخت ساختمان موافقت کرده و آن ها را بی عیب و نقص ارزیابی کرده است.

نمونه گزارش کارشناسی استحکام بنا از دید فنی میتواند شامل مجموعه وسیعی از امور مربوط به ساختمان شامل مراحل و موارد پی ‌سازی و بررسی ژئوتکنیکی و شناسایی خاکهای محل احداث و روش اجرای شالوده‌ها، پله‌ها و خرپاها و فاصله و تناسب آنها با هم، ستونهای ساختمان و دیوارهای باربر، ارتفاع ساختمان، مصالح مورد استفاده در ساختمان و مقاومت آنها باشد که میبایست بر اساس ضوابط شناخته ‌شده مهندسی و معماری لحاظ شود.

4- برگه استحکام بنا چیست؟

برگه استحکام بنا نشان دهنده استحکام بنا است و هر ساختمانی که چنین برگه ‌ای را نداشته باشد. از دریافت پایان کار محروم خواهد بود. اهمیت برگه استحکام بنا به حدی است که اگر حادثه ای غیر از حوادث خارجی نظیر زلزله وسیل و بلاهای طبیعی، برای ملک اتفاق بیفتد. مهندس ناظر به عنوان مقصر و مسئوول حادثه قلمداد می شود. و باید در قبال اتفاقات رخ داده به مراجع قانونی پاسخگو باشد.

بطور کلی برگه استحکام بنا برای ساختمان هایی الزامی است. که به هر دلیلی مانند تغییرات در سازه ساختمان، ساخت غیر مجاز وغیره که امکان دریافت پایان کار را ندارند. و لازم به ذکر است که از سوی شهرداری برای مالکان اخذ برگه استحکام بنا الزامی است. و برای مهندسان الزامی نبوده و هیچ قانون و قدرتی نمی ‌تواند مهندس را ملزم به تائید ساختمانی نماید. که در جریان عملیات ساختمانی آن نبوده است.

استحکام بنا و جواز ساخت از مهم ترین مراحل ساخت و طراحی معماری برخی از ساختمان ها محسوب می شود. مرحله ای که وجود آن در بعضی از پروژه های ساختمانی ضروری است. و اگر آن را پشت سر نگذارید به هیچ وجه قادر به انجام کارهای ساختمانی نیستید.

حال سوال اینجاست به طور کلی اخذ جواز ساخت و استحکام بنا در چه مواقعی ضرورت دارد؟

گفتنی است در پروژه هایی نظیر موارد زیر لازم است. به طور حتم اقدام به اخذ این برگه نمایبد تا بتوانید شروع به کار کنید:

• ملک هایی که قدیمی هستند و پایان کار ندارند.
• ایجاد تغییر در طراحی معماری و به طور کلی ساختار بنای قبلی ساختمان. این تغییر می تواند مواردی مثل اضافه کردن بخش. طبقه و یا حتی حذف بخش و طبقه ای در ساختمان مربوطه باشد.
• حذف ستون و دیوار برای بازسازی طراحی داخلی ساختمان از دیگر مواردی است. که به دریافت برگه مجری استحکام بنا نیاز دارد.
• تغییر دادن کاربردی ساختمان، برای مثال تغییر کاربری یک ساختمان از حالت مسکونی به تجاری و غیره.
• تغییر مهندس ناظر قبلی.
• برای افزایش اعتبار پروانه ساخت ساختمان.
• و موارد دیگری از این دست مورد ها.

حال اگر شما هم در شرایطی چون موارد فوق قرار دارید. و می بایست اقدام به دریافت جواز ساخت استحکام بنا نمایید، احتمالاً با سوالات مختلفی مواجه هستید. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم تیتر های بعد را حتماً بخوانید. لذا سعی کرده ایم پاسخ اکثر پرسش ها را بیاوریم و متقاضیان این جواز را راهنمایی کنیم.

شرح مراحل اخذ جواز ساخت و استحکام بنا

اخذ این مجوز شامل مراحل مختلفی است که باید یک به یک طی شوند تا در نهایت برگه مجری صادر گردد. اخذ برگه استحکام بنا با امضا و مهر توسط ناظر و گواهی امضا مالک یا وکیل مالک در دفتر اسناد رسمی ( مجوز شروع عملیات استحکام ) صورت میگیرد.

شرح مختصری از این مراحل عبارت هستند از:

1. در ابتدا مهندس ناظر از طرف شهرداری برای بازدید ساختمان به محل می آید.
2. در این حین مهندس ناظر مدارکی چون گواهی پایان کار قبلی، تصویری از ساختمان. نمونه ای کپی شده از سند ملک و برگه های کپی مدارک شناسایی مالک ساختمان. را که برای تشکیل پرونده به وجود آن ها نیاز است، دریافت می کند.
3. حال مهندس ناظر می بایست گزارش تهیه شده ی حاصل از نظارت خود را در دفتر های خدمات الکتریکی ثبت کند.
4. برگه ی استحکام بنا و گواهی نامه ی امضای مالک به یک دفتر اسناد رسمی معتبر اعطا می شود.
5. حال مدارک مربوط به گزارش استحکام بنا به وسیله ی دفاتر خدمات الکترونیک در سیستم ثبت می شوند.
6. در این جا نوبت به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می رسد که بر عهده ی مالک ساختمان است.
7. پس از تکمیل تمام مراحل فوق در انتها مهندس ناظر برگه ی سبزی را که همان جواز استحکام بنا است به مالک اعطا می کند.

بنابراین لازم است بگوییم اگر قصد دریافت جواز ساخت در حوزه ی استحکام بنا را دارید. و می خواهید تغییری در ساختمان قدیمی خود اعمال کنید. مراحلی چون مورد های فوق را پیش رو خواهید داشت. مراحلی که هر یک به نوبه خود اهمیت ویژه ای دارند.

5- شرح مرحله اول از اخذ جواز و برگه تائیدیه استحکام بنا (نظارت های مهندس ناظر)

همان طور که گفتیم همه ی مراحل به نوبه ی خود جایگاه ویژه ای دارند. اما در مورد مرحله ی اول ماجرا کمی متفاوت تر می شود. لذا پشت سر گذاشتن این مرحله نسبت به بقیه به مراتب سخت تر و حساس تر می باشد. به عبارتی دیگر اگر نتوانید این مرحله را با موفقیت بگذرانید بالطبع رسیدن به اخذ جواز شدنی نیست.

در واقع نظارت های مهندس ناظری که از طرف شهرداری اعزام می شود. اصلی ترین عامل تعیین کننده ی صدور مجوز ساخت استحکام بنا است. از این رو در ادامه به طور کلی مهم ترین بخش های نظارت این مهندسین را آورده ایم که عبارت هستند از:

• بررسی نقشه های طراحی معماری و مطابق بودن آن ها با وضعیت اصلی ساختمان اولین کاری است. که اکثر ناظرین انجام می دهند.
• محل هایی چون ورودی و خروجی چاه ها و آب باران مورد بررسی قرار می گیرند.
• وضعیت پشت بام، دیوار ها، سقف از لحاظ میزان سلامت بازدید می شوند. یعنی بود و نبود ترک و آسیب در این قسمت ها اهمیت بسزایی دارد.
• بخش هایی دیگری همچون محوطه ی پله ها، نرده ها، پنجره ها، درب ها و ... بازرسی می شوند.
• سیستم های گاز، برق و لوله کشی های آب نیز از دیگر قسمت هایی هستند. که به طور حتم توسط ناظرین مورد بررسی قرار می گیرند.

و غیره.

6- برگه استحکام بنا چه مسئولیت هایی و ریسک هایی در قبال تعهد مهندس ناظر دارد؟

- در برگه تعهد پایان کار مهندس ناظر استحکام ساختمان را تأیید نمی کند بلکه فقط انطباق ساختمان اجرا شده با نقشه ها را تأیید می کند. حال آنکه در برگ استحکام همانطور که از نام آن پیداست مهندس باید استحکام بنا را تأیید نماید. چنانچه مهندس ناظر استحکام بنائی را تأیید کرده باشد. در صورت وقوع حادثه، حداقل پنجاه درصد از خسارات وارده سهم تقصیر دریافت خواهد کرد. و این بیش از دو برابر سهم تقصیر معمول مهندسان ناظر در حوادث ساختمانی است.

چناچه برای ساختمان اتفاقی بیفتد که به دلیل عدم ایستایی و استحکام آن باشد. مثلا ساختمان نشست کند و یا دیوار ساختمان دچار ریزش شود. مهندس ناظر که برگه استحکام بنا را امضا کرده مسئول است. بنابراین مهندس ناظر زمان امضای برگه استحکام بنا باید دقت زیادی به خرج دهد.

- مهندسی که اقدام به صدور برگه تعهد پایان کار می کند. خود بر احداث ساختمان، نظارت داشته است و کاملاً می داند که در زیر این لایه های نازک کاری چه سازهای اجرا شده است. اما کسی که برگه استحکام بنا صادر می کند هیچ اطلاعی از وضعیت سازه ساختمان ندارد. و مشخص نیست ساختمانی که سالها پیش بدون نقشه و مهندس ناظر اجرا شده است، چه سازه ناایمنی دارد.

برگه استحکام بنا باید از سوی یک مهندس عمران دارای پروانه اشتغال نظام مهندسی و دارای صلاحیت های طراحی. و نظارت صادر و گواهی امضاء گردد.

تعهداتی که مندرج در برگه استحکام بنا است و باید به آن توجه کرد.

7- تعهدات کارفرما جهت اخذ برگه استحکام بنا :

1- عدم دخالت و عدم ارائه طریق در طراحی معماری و محاسباتی (از نظر ضوابط و مقررات).
2- انجام کلیه عملیات ساختمانی، از شروع تا اتمام با اطلاع و تعهد نظارت مهندس ناظر مربوط. و مطابق با مفاد پروانه ساختمانی و نقشه های تصویبی و خودداری از انجام هرگونه عملیات غیرمجاز.
3- اخذ مجوز شروع عملیات ساختمانی از مهندس ناظر و ارائه آن به منطقه قبل از آغاز عملیات کارگاهی.
4- تامین کلیه وسائل ایمنی کارگاه مطابق با نظر مهندس ناظر مربوطه. و پیش بینی های لازم در زمان عقد قرارداد با پیمان کاران در این زمینه و قبول مسئولیت حوادث ناشی از عدم رعایت آن.
5- بکارگیری اکیپ های فنی و تخصصی در کلیه مراحل ساختمانی.

8- تعهدات مهندس معمار جهت اخذ برگه استحکام بنا :

9- تعهدات مهندس ناظرجهت اخذ برگه استحکام بنا :

10- تعهدات مهندس محاسب جهت اخذ برگه استحکام بنا :

11- تعهدات مهندس طراح تاسیسات مکانیک و برق جهت استحکام بنا :

1- بازدید از محل و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با نقشه های معماری مصوب، سازه و تاسیسات.
2- رعایت کلیه آئین نامه ها، استانداردها و مقررات ملی ساختمان رعایت کامل شرح خدمات مهندسین برق. و تاسیسات طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی.

12- تعهدات مهندسان ناظر تاسیسات برقی و مکانیکی جهت استحکام بنا :

13- متن نامه عدم تایید استحکام بنا

در قوانین و مقررات جاری کشور ، اشاره ای به ارائه «برگه استحکام بنا» توسط مهندس ناظر یا سایر مهندسان اعم از طراح و سازنده نشده است. بر این اساس بعضی از شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان با توجه به بخش اخیر تبصره ۶ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها که مقرر می دارد (در مواردی مانند عدم استحکام بنا ، عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در ساختمان رسیدگی به موضوع در صلاحیت کمیسیون های ماده صد است). مهندسان را ملزم به «تائید استحکام بنا» ساختمان های مختلف به ویژه ساختمان های احداث شده بدون پروانه ساختمانی می نماید. و در صورت عدم تائید مهندسان ، از کارشناسان دیگر برای این منظور استفاده می نماید.

شرح 4 مورد عدم رعایت اصول استحکام ساختمان

همانگونه که در متن تبصره فوق قید شده ، موضوع از حیث «عدم رعایت اصول شهرسازی» ، «عدم استحکام بنا» ، «عدم رعایت اصول فنی» و «عدم رعایت اصول بهداشتی» مطرح است. حال آنکه در اغلب اینگونه موارد عدم هر چهار مورد مذکور مشاهده می شود. به ویژه عدم رعایت اصول شهرسازی که بسیار مهم و اساسی است. اما مرجع مربوطه صرفاً به اخذ تائید استحکام بنا فارغ از سه مورد دیگر اکتفا می کند. در این مورد نیز کاملاً مشهود است. که منظور مقنن احراز «عدم استحکام بنا» بوده است. و نه تائید استحکام بنا لذا اشعار می دارد.

ارائه هرگونه «تائید استحکام بنا» با هر نوع قید و شرط و به هر نحوی که باشد با توجه به موارد فوق و به ویژه با در نظر گرفتن این نکته که استحکام بنا در مقررات ملی ساختمان نیز به عنوان تنها مرجع فنی و اصل حاکم در تشخیص صحت طراحی ، محاسبه ، اجرا ، بهره برداری و نگهداری ساختمان ها اعم از مسکونی ، اداری ، تجاری ، عمومی ، آموزشی ، بهداشتی و نظایر آن تعریف نشده است.

از طرفی استحکام بنا ؛ ماهیتی فنی و پیچیده متشکل از الزامات و حداقل هایی در زمینه صحت طراحی ، بررسی های ژنوتکنیکی ، محاسبات ، کیفیت مصالح و اجرای ساختمان دارد و برخی از مهندسان نیز صلاحیت توام در زمینه های فوق را دارا نیستند.

مضافاً ممکن است محاسب ساختمان مذکور نیز نبوده و از جزئیات طراحی آن و بعضاً حتی مصالح استفاده شده و نحوه اجرای ساختمان اطلاع ندارند. این اقدام تخلف انتظامی بوده ، مهندس یا کارشناس تائید کننده مسئول کلیه عواقب و پیامدهای ناشی از تائیدیه فوق است.

سازمان های نظام مهندسی ساختمان استان ها نیز مجاز به تائید این موارد یا برقراری ترتیباتی برای تائید استحکام بنا نمی باشند. و اینگونه ترتیبات فاقد اثر می باشد ، مع الوصف در غیر این صورت چنان که موضوع منجر به خسارت یا تبعات منفی دیگر شود. هیات مدیره و رئیس سازمان استان نیز مسئول و پاسخگو می باشند.

یادکرد در خصوص عملیات اجرایی ساختمان

مهندسان ناظر مکلفند بر عملیات اجرایی ساختمانی که تحت نظارت آنها احداث می گردد. از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی ضمیمه آن و رعایت مقررات ملی ساختمان مورد نظارت قرار میگرند.

مراجع صدور پروانه و کنترل ساختمان مجاز به اخذ هیچگونه تعهد دیگر علاوه بر «برگ تعهد نظارت» گزارش های مرحله ای عملیات ساختمانی که باید در هر مرحله حسب مورد و به موقع توسط مهندس ناظر ارائه شود.

گزارش اتمام بنا در مرحله پایان ساختمان و نیز گزارش به موقع تخلف ساختمانی اعم از تخلف از ضوابط شهرسازی ، مقررات ملی ساختمان ، استاندارد ها و نقشه های مصوب ، آئین نامه و سایر الزامات لازم الاجرا ، که مهندس ناظر باید بلادرنگ به مراجع مربوطه ارائه نماید. از مهندسان ناظر از جمله تائیدیه استحکام بنا نمی باشند. مقتضی است دستور فرمائید مراتب به کلیه سازمان های استان ها و اعضای آن ابلاغ گردد.

14- قیمت استحکام بنا سال ١٤٠٢